Welkom bij Heemkundekring Rijnwaarden
Laatste nieuws
Al ras zaten we rond de grote tafel met foto van de stad Emmerich. Daarop stonden koffiekoppen en lekkernijen klaar. “Eerst Kaffee mit Kuchen”, zo is dat de gewoonte aan deze kant van de grens. Dan de rondleiding.
Om de tafel kwamen al vragen los. Hoe lang bestaat het museum al? Wat is de band tussen museum en de historische kring? Hoe is de verzameling opgebouwd in de jaren? Zo wisselden we ook wederwaardigheden uit over het verenigingsleven.
Na het genoeglijk samenzijn begon de rondleiding. Op de begane grond is er steeds een wisseltentoonstelling. Nu ging die nog over ontvoerde kinderen in oorlogsgebieden. Vanaf volgende week gaat die over ‘Endlich Freiheit’.
Via de trap of lift kwamen we op de eerste etage. Meteen viel het grote houten beeld van Christophorus op. Voorheen stond dat in de poort die uitkwam op de Rijn. Enthousiast werd verteld over de ontwikkeling van Emmerich en de binnenvaart. Wat moesten duikers die op de bodem werkten vroeger zware pakken aan. Later met ander materiaal was het al een veel minder zware klus. Daarna werd het mogelijk om vanaf een schip een werkplaats te laten zakken naar de bodem, van waaruit werkers langere tijd aan de slag konden zijn.
Ook Emmerich had een scheepswerf. En er was heel veel visserij. Wat er zoal in de Rijn aan vis zwom werd uitgebreid getoond.
Wat is een Plötze? Nazoeken thuis op internet levert het antwoord: Voorn.
Makkelijker te herkennen waren de gewone- en regenboogforel. En dan die grote steur.
Boeiend was de ruimte met diverse scheepsmodellen. Bij die van de waterpolitie en brandweerboten kwamen de verhalen los in de groep over hoe de ontwikkelingen daarbij zijn ervaren.
Verderop kwamen we in een ruimte met navigatieapparatuur dat op de schepen werd gebruikt. Boeiend hier te zien hoe radar en kijker in de loop van de tijd door technologie steeds kleiner en inventiever werden.
Op de bovenste etage kwamen we in het erfgoed van de Stad Emmerich terecht. Hier vondsten uit de Frankische en Romeinse tijd. En producten van de industrie die er was, zoals van de chocolade, schnapps en van de tabak.
Kortom een bezoek aan het Rheinmuseum bleek zeer de moeite waard.
Meer informatie

Over ons
De Heemkundekring Rijnwaarden, actief sinds 1991, richt zich op de geschiedenis van het Gelders Eiland: historisch onderzoek, genealogie, archeologie en cultureel erfgoed. We zetten ons in voor monumentenbehoud.
Ons archief in het Dijkmagazijn in Aerdt bevat materiaal van de zes dorpen: Spijk, Tolkamer, Lobith, Herwen, Aerdt en Pannerden. Dit archief wordt voortdurend uitgebreid met nieuw beeld- en tekstmateriaal.
Per kwartaal verschijnt ons blad ‘De Waordsman’ met artikelen over de lokale geschiedenis. Een digitale nieuwsbrief informeert leden over nieuwtjes en activiteiten.
We organiseren bijeenkomsten in verschillende dorpen en zijn aanwezig bij culturele en toeristische evenementen.
Laatste nieuws
“Het Tolhvis,1649” in Gezondheidscentrum Geuzenwaard Lobith
Aanzicht van de verdwenen burcht ‘Het Tolhuys’ met rechts de contour van de Dikke Toren. Fotoafbeelding (1,92x1,08 m) hangt nu in het Gezondheidscentrum Geuzenwaard. Het is een foto, gemaakt en vergroot door Hans Keuls (begin jaren ‘60), van een ets (126 x 262 mm) van Claes Jansz. Visscher (1649). Prenten ervan werden gedrukt en uitgegeven door J. Bleau, onder de titel “Het Tolhvis”, 1649’; een origineel is o.a. te vinden in het Gelders Archief (nr. 1551-1894).
Het Tolhuys zelf werd gebouwd in de 14e eeuw door Graaf Reinald I van Gelre. Het diende op de eerste plaats als ‘administratiekantoor’ voor tolheffing voor de passerende schepen op de Rijn, die toen nog vanaf Tolkamer via de huidige Geuzenwaard richting Elten en Oud-Zevenaar liep. Op de splitsing van Rijn en Waal heeft Het Tolhuys als hertogelijke burcht een belangrijke rol gespeeld in de Gelderse en Kleefse geschiedenis, ook militair-strategisch. Met het verzanden van de Rijn en niet meer op het splitsingspunt met de Waal raakt Het Tolhuys vanaf begin 18e eeuw in verval. Archeologische muurresten en het nog wel overeind staande Schipperspoortje (aan de Dorpsdijk) zijn de enige tastbare herinneringen aan deze roemrijke burcht, die ooit stond op het huidige terrein van de R.K kerk en het kerkhof.
De uitvergrote foto (met afsnijdingen van het origineel aan de zijkanten) werd in de jaren zestig gemaakt, bewerkt en ingelijst door de Westervoortse fotograaf Hans Keuls als huwelijkscadeau voor zijn zwager, de cafébaas Wim Mulder. Deze hing hem aan de muur in zijn café ‘Het Tolhuis’ aan de Hoofdstraat in Tolkamer (nu modezaak “Kaatje”). In 1973 schonk hij de ingelijste foto aan de carnavalsvereniging “Het Olde Tollus” toen zijn zaak slijterij werd. Na twee- of driemaal gebruikt te zijn als carnavalsversiering is onduidelijk wat er met de lijst gebeurd is. Tot voor enkele jaren, toen Marciano Beijkirch en Heleen Feijen hem aantroffen op de zolder van hun net gekochte huis. Zij stelden de ingelijste uitvergrote foto ter beschikking aan de Heemkundekring Rijnwaarden, die hem, weliswaar beschadigd, in juni 2022 een prominente plaats konden geven op de tentoonstelling “Passage du Rhin, Lobith 1672”. Na een opknapbeurt door vrijwilligers van de “Hobbyclub Lobith” in 2025 kreeg de lijst een nieuwe vaste plek in de hal van het Gezondheidscentrum Geuzenwaard, direct tegenover het terrein waar ooit Het Tolhuys stond.
Bron: persoonlijke mededelingen Wim Mulder en Maria Snip (maart 2025).
Meer informatieOp excursie 1672 met Marciano
Drie jaar geleden besteedde de Heemkundekring Rijnwaarden een jaar lang aandacht aan de overtocht van Lodewijk XIV over de Rijn. Die 'Passage du Rhin' houdt lid Marciano Hendriks nog steeds actief. Deze aardrijkskundige gaat graag met een kleine groep op excursie om te verhalen over dit historisch gebeuren. Hij weet spannend te vertellen over de glorieuze overtocht van Lodewijk XIV bij Lobith. Hij toont daarbij in het landschap de aanwijzingen die terug te leiden zijn naar deze tijd.
Marciano werkt samen met de ondernemers van LiemersXperience. Samen organiseren zijn een 4,5 à 5 uur durende excursie op een E-chopper vanuit Lobith naar Elten - Emmerich en over de Rijn naar het Duitse dorpje Schenkenschanz en dan weer in Nederland via Millingen aan de Rijn terug naar Lobith.
Inspirerend hoe deze jonge mensen de geschiedenis van het Gelders Eiland levend houden.
In deze video vertelt Marciano over zijn werk als gids.
Meer informatieDijkmagazijn
Adres & Openingstijden
Aardtsedijk 49
6913 KG Aerdt
Iedere dinsdag van 19:00 tot 21.30
Te doen, te zien en te vinden
Afbeeldingen, kaarten, boeken, bidprentjes en nog heel veel meer. Je wordt verwelkomd door een van de dijkwachten
Bekijk