Winkelwagen

Contact
Meer dan 15.000 afbeeldingen online
Vrije toegang Dijkmagazijn | di 19.00 tot 21:30
Splitsing Rijn en Waal

Splitsing Rijn en Waal

Bekijk alle afbeeldingen in de
Beeldbank

Welkom bij Heemkundekring Rijnwaarden

De Heemkundekring Rijnwaarden is actief met de geschiedenis van het Gelders Eiland in de ruimste zin van het woord. We houden een historisch en genealogisch archief bij van de zes dorpen Aerdt, Herwen, Lobith, Pannerden, Tolkamer en Spijk. Onze leden helpen elkaar bij het uitdiepen van onderwerpen die het verleden van dit gebied raken. We organiseren activiteiten en zetten ons in voor het behoud van cultureel erfgoed.

Laatste nieuws

Op de fiets over smokkelpaden op 14 september a.s. 2025-08-26 16:36:00

Op zondag 14 september 2025 zijn wij start- en stempelpunt in het Dijkmagazijn in Aerdt voor de "Schmuggeltocht". Deelnemers kunnen genieten van een unieke fietstocht langs de Nederlands-Duitse grens. Iedereen kan deelnemen. Culturele instellingen in het gebied van Emmerich am Rhein, Montferland, Oude-IJsselstreek, Isselburg, Anholt en Zevenaar werken daarbij samen. De Heemkundekring Rijnwaarden werkt dit jaar voor het eerst mee.

Twee afwisselende routes leiden deelnemers door de regio langs idyllische paden - altijd met een vleugje avontuur. Onderweg zorgen gesimuleerde grenscontroles met douane beambten in uniform voor een authentieke sfeer. Uitgerust met smokkelwaar en een smokkelpaspoort passeren deelnemers weilanden, bossen en charmante dorpjes - volkomen legaal, maar niet zonder het risico van een tassencontrole.

De westelijke route is 38 kilometer en start bij het Dijkmagazijn in Aerdt (Aerdtsedijk 49) of bij het Rheinmuseum in Emmerich. Andere stempelposten zijn te vinden bij de Eltener Mühle met het Molencafé of bij Slot Borghees, waar vanaf 15.00 uur het Pinokkio-poppentheater voor kinderen vanaf 4 jaar wordt opgevoerd.

De oostelijke route, met 54 kilometer iets langer, meandert ook door Nederland en Duitsland. Hier is het Rheinmuseum start- en stempelpunt, evenals het streekmuseum in Anholt en het DRU Ketelhuis aan de Nederlandse kant. Slot Borghees is eveneens een uitnodigende stop op deze route.

De gehele route rijden kan natuurlijk ook.

 

Het beproefde knooppuntensysteem biedt houvast; bij afwijkingen geven borden met het opschrift "Schmuggeltocht" de route aan.

Deelnemers kunnen starten tussen 10.00 en 14.00 uur. Voor slechts € 5,00 per persoon ontvangt men een route, een smokkelpas en de smokkelwaar. Kinderen tot en met 14 jaar fietsen gratis mee.

Meer informatie is te vinden op de website van het Rheinmuseum.

 Meer informatie
Over ons

Over ons

De Heemkundekring Rijnwaarden, actief sinds 1991, richt zich op de geschiedenis van het Gelders Eiland: historisch onderzoek, genealogie, archeologie en cultureel erfgoed. We zetten ons in voor monumentenbehoud.

Ons archief in het Dijkmagazijn in Aerdt bevat materiaal van de zes dorpen: Spijk, Tolkamer, Lobith, Herwen, Aerdt en Pannerden. Dit archief wordt voortdurend uitgebreid met nieuw beeld- en tekstmateriaal.

Per kwartaal verschijnt ons blad ‘De Waordsman’ met artikelen over de lokale geschiedenis. Een digitale nieuwsbrief informeert leden over nieuwtjes en activiteiten.

We organiseren bijeenkomsten in verschillende dorpen en zijn aanwezig bij culturele en toeristische evenementen.

Laatste nieuws

Leerzame en gezellige excursie Rheinmuseum 2025-06-25 16:00:00 Op 19 juni jongstleden troffen 12 leden van onze vereniging elkaar in het Rheinmuseum in Emmerich. Daar werden we hartelijk ontvangen door Heribert Walter (plaatsvervangend voorzitter Emmericher Geschichtsverein) en Hiltrud Engeln (onze gids in het Rheinmuseum).
Al ras zaten we rond de grote tafel met foto van de stad Emmerich. Daarop stonden koffiekoppen en lekkernijen klaar. “Eerst Kaffee mit Kuchen”, zo is dat de gewoonte aan deze kant van de grens. Dan de rondleiding.
Om de tafel kwamen al vragen los. Hoe lang bestaat het museum al? Wat is de band tussen museum en de historische kring? Hoe is de verzameling opgebouwd in de jaren?  Zo wisselden we ook wederwaardigheden uit over het verenigingsleven.

Na het genoeglijk samenzijn begon de rondleiding. Op de begane grond is er steeds een wisseltentoonstelling. Nu ging die nog over ontvoerde kinderen in oorlogsgebieden. Vanaf volgende week gaat die over ‘Endlich Freiheit’.

Via de trap of lift kwamen we op de eerste etage. Meteen viel het grote houten beeld van Christophorus op. Voorheen stond dat in de poort die uitkwam op de Rijn. Enthousiast werd verteld over de ontwikkeling van Emmerich en de binnenvaart. Wat moesten duikers die op de bodem werkten vroeger zware pakken aan. Later met ander materiaal was het al een veel minder zware klus. Daarna werd het mogelijk om vanaf een schip een werkplaats te laten zakken naar de bodem, van waaruit werkers langere tijd aan de slag konden zijn.
Ook Emmerich had een scheepswerf. En er was heel veel visserij. Wat er zoal in de Rijn aan vis zwom werd uitgebreid getoond.
Wat is een Plötze? Nazoeken thuis op internet levert het antwoord: Voorn.
Makkelijker te herkennen waren de gewone- en regenboogforel. En dan die grote steur.

Boeiend was de ruimte met diverse scheepsmodellen. Bij die van de waterpolitie en brandweerboten kwamen de verhalen los in de groep over hoe de ontwikkelingen daarbij zijn ervaren.

Verderop kwamen we in een ruimte met navigatieapparatuur dat op de schepen werd gebruikt. Boeiend hier te zien hoe radar en kijker in de loop van de tijd door technologie steeds kleiner en inventiever werden.

Op de bovenste etage kwamen we in het erfgoed van de Stad Emmerich terecht. Hier vondsten uit de Frankische en Romeinse tijd. En producten van de industrie die er was, zoals van de chocolade, schnapps en van de tabak.

Kortom een bezoek aan het Rheinmuseum bleek zeer de moeite waard.
  Meer informatie
"Het Tolhvis, 1649" in Gezondheidscentrum Geuzenwaard Lobith 2025-05-06 16:15:00

“Het Tolhvis,1649” in Gezondheidscentrum Geuzenwaard Lobith

Aanzicht van de verdwenen burcht ‘Het Tolhuys’ met rechts de contour van de Dikke Toren. Fotoafbeelding (1,92x1,08 m) hangt nu in het Gezondheidscentrum Geuzenwaard. Het is een foto, gemaakt en vergroot door Hans Keuls (begin jaren ‘60), van een ets (126 x 262 mm) van Claes Jansz. Visscher (1649). Prenten ervan werden gedrukt en uitgegeven door J. Bleau, onder de titel “Het Tolhvis”, 1649’; een origineel is o.a. te vinden in het Gelders Archief (nr. 1551-1894).

Het Tolhuys zelf werd gebouwd in de 14e eeuw door Graaf Reinald I van Gelre. Het diende op de eerste plaats als ‘administratiekantoor’ voor tolheffing voor de passerende schepen op de Rijn, die toen nog vanaf Tolkamer via de huidige Geuzenwaard richting Elten en Oud-Zevenaar liep. Op de splitsing van Rijn en Waal heeft Het Tolhuys als hertogelijke burcht een belangrijke rol gespeeld in de Gelderse en Kleefse geschiedenis, ook militair-strategisch. Met het verzanden van de Rijn en niet meer op het splitsingspunt met de Waal raakt Het Tolhuys vanaf begin 18e eeuw in verval. Archeologische muurresten en het nog wel overeind staande Schipperspoortje (aan de Dorpsdijk) zijn de enige tastbare herinneringen aan deze roemrijke burcht, die ooit stond op het huidige terrein van de R.K kerk en het kerkhof.

De uitvergrote foto (met afsnijdingen van het origineel aan de zijkanten) werd in de jaren zestig gemaakt, bewerkt en ingelijst door de Westervoortse fotograaf Hans Keuls als huwelijkscadeau voor zijn zwager, de cafébaas Wim Mulder. Deze hing hem aan de muur in zijn café ‘Het Tolhuis’ aan de Hoofdstraat in Tolkamer (nu modezaak “Kaatje”). In 1973 schonk hij de ingelijste foto aan de carnavalsvereniging “Het Olde Tollus” toen zijn zaak slijterij werd. Na twee- of driemaal gebruikt te zijn als carnavalsversiering is onduidelijk wat er met de lijst gebeurd is. Tot voor enkele jaren, toen Marciano Beijkirch en Heleen Feijen hem aantroffen op de zolder van hun net gekochte huis. Zij stelden de ingelijste uitvergrote foto ter beschikking aan de Heemkundekring Rijnwaarden, die hem, weliswaar beschadigd, in juni 2022 een prominente plaats konden geven op de tentoonstelling “Passage du Rhin, Lobith 1672”. Na een opknapbeurt door vrijwilligers van de “Hobbyclub Lobith” in 2025 kreeg de lijst een nieuwe vaste plek in de hal van het Gezondheidscentrum Geuzenwaard, direct tegenover het terrein waar ooit Het Tolhuys stond.

Bron: persoonlijke mededelingen Wim Mulder en Maria Snip (maart 2025).

Meer informatie
Meer bekijken

Dijkmagazijn

Adres & Openingstijden

Aardtsedijk 49

6913 KG Aerdt

Iedere dinsdag van 19:00 tot 21.30

Te doen, te zien en te vinden

Afbeeldingen, kaarten, boeken, bidprentjes en nog heel veel meer. Je wordt verwelkomd door een van de dijkwachten

Bekijk
Dijkmagazijn

Sponsors