Ferdinand sleepte ons mee in het verhaal van macht en geld rondom de rijntakken. Het gebied waarin we wonen is meermaals benut in politiek van 'verdeel en heers'. Konden wij ons het rivierenlandschap voorstellen zonder dijken?
Hij vertelde hoe Drusus en Julius Ceasar al met de loop van de Rijn in de weer waren. Hoe konden ze expedities uitvoeren naar het achterland of juist de grens goed bewaken en verleggen? Met dijken of dammen werd de loop van de Rijn verplaatst.
Toen al was er omgang met de leefomgeving die verkeerd uitpakte. Door roofbouw ontstonden ongewenste verplaatsingen van de rivieren, waardoor het omringende land regelmatig onderliep. De mensen voerden regelmatig strijd tegen het water.
Machthebbers zagen een geldkraan in de tolheffingen op strategische (splitsing)punten. Of ze benutte nieuwe versterkingen van splitsingen voor het onder controle houden van vijandelijke invallen.
In de 18e eeuw dwong Frederik de Grote, koning van Pruisen, de Nederlanden om de dijk bij Herwen te maken. Dit nadat door een dijkdoorbraak het dorp Herwen was weggespoeld en er vaker overstromingen kwamen. Partijen bleven echter kibbelen en pas nadat in 1770 de Betuwe en De Liemers opnieuw onderwater kwamen te staan werd er echt gepraat. In de Conventie van 1771 staan afspraken hoe de rivieren te bedwingen. Met de bouw van de Pannerdensedijk wordt de opmars van de Waal gestopt. Daarmee wordt het veilig in de Liemers, maar ook in het westen van Nederland. Want zo kon het Rijnwater veilig worden verdeeld over de Delta. Zie het onstaan van de 'kraan'.
Toegelicht werd hoe de Kraan van Nederland onderdeel werd van de Hollandse Waterlinie en de IJssellinie. Telkens weer bleken er lekkages voor te komen. De wielen in het landschap zijn daarvan littekens.
Na de 19e eeuw wordt het warmer. "Liever de Liemers nat, dan Holland in last", was daarop de reactie. Dijkverzwaring en bouw van dijken en kribben zijn oplossingen. Maar is dat genoeg voor in de toekomst?
Er liggen nieuwe uitdagingen door de klimaatveranderingen. De vraagstukken zijn nu anders. Zo klinkt het binnendijks land steeds meer in. Tegelijkertijd stijgt allengs de zeewaterspiegel. Er is steeds vaker wateroverlast door overvloedige hoosbuien, ook merkbaar voor huishoudens.
Ferdinand schetste een paar lijnen, waarbij samenwerking tussen partners in Nederland én op Europees niveau van belang is. Zeg maar toewerken naar een Europees Deltaplan. Daarbij de lessen uit het verleden gebruiken voor oplossingen in de toekomst.
De redactie van De Waordsman schrijft een weergave van het boeiende verhaal in een artikel.
Reacties (0)
Geen reacties gevonden.